हिमालयमा हिउँ घट्दा नेपालसहित आठ देशमा पानी संकटको खतरा

द नेप्लिज संवाददाता

१२ वैशाख २०८२, शुक्रबार

तस्बिर सौजन्य : इसिमोड

विराटनगर– हिन्दुकुश हिमालय क्षेत्रमा हिउँको मात्रा लगातार घट्दै जाँदा नेपालसहित आठ देशमा खानेपानी, ऊर्जा र खाद्य सुरक्षामा गम्भीर असर पर्ने चेतावनी विज्ञहरूले दिएका छन् । नेपालमा मुख्यालय रहेको अन्तर्राष्ट्रिय एकीकृत पर्वतीय विकास केन्द्र (इसिमोड) ले सार्वजनिक गरेको रिपोर्ट अनुसार पछिल्ला तीन वर्षदेखि हिन्दुकुश हिमालय क्षेत्रमा सामान्यभन्दा कम हिउँ परेको छ ।

यो क्षेत्र अफगानिस्तानदेखि म्यानमारसम्म फैलिएको छ जहाँ विश्वको तेस्रो ठूलो हिउँ र हिमनदी भण्डार रहेको छ । इसिमोडका अनुसार हिउँको स्थायित्व दर २० वर्षकै न्यूनतम माइनस २३.६ प्रतिशतमा झरेको छ । यसले नेपालसहित चीन, भारत, पाकिस्तान, अफगानिस्तान, बंगलादेश, भुटान र म्यानमारमा प्रत्यक्ष असर पार्नेछ ।

‘लगातार हिउँको अभावका कारण १२ वटा प्रमुख नदी प्रणालीमा निर्भर करिब २ अर्ब मानिस पानीको संकटमा पर्न सक्छन्,’ रिपोर्टमा भनिएको छ । मौसमी हिउँ पग्लेर आउने पानीले यी नदीहरूमा वार्षिक जलप्रवाहको लगभग एकचौथाइ हिस्सा पु¥याउँछ । इसिमोडले मेकोङ, गङ्गा, ब्रह्मपुत्र, याङ्त्से, सलविन लगायतका नदी बेसिनमा उल्लेख्य रूपमा हिउँ घटेको जनाएको छ ।

इसिमोडका विज्ञ शेर मोहम्मदका अनुसार तीन वर्ष लगातार हिउँको गिरावट देखिएको छ, जुन निकै चिन्ताजनक हो । हरेक देशले आफ्नो नदी प्रणालीअनुसार रणनीति बनाउन ढिला गर्नु हुँदैन ।

संयुक्त राष्ट्रसंघको मौसम विज्ञान संगठनले एशियालाई जलवायु प्रकोपबाट सबैभन्दा बढी प्रभावित क्षेत्र मानेको छ । इसिमोडले प्रभावित देशहरूलाई जल व्यवस्थापन, पूर्वचेतावनी प्रणाली सुधार र क्षेत्रीय सहकार्य बढाउन आह्वान गरेको छ ।

प्रकाशित : १२ वैशाख २०८२, शुक्रबार 10:37