कहिलेसम्म आउँछ परकम्प ?

द नेप्लिज संवाददाता

१६ फागुन २०८१, शुक्रबार

विराटनगर- विनाशकारी गोरखा भूकम्पको एक दशक पूरा हुन लागेको छ । तर परकम्प गइ नै रहेको छ । सबैखाले जोड्दा गोरखा भूकम्पका ६० हजारभन्दा बढी परकम्प मापन गरिएको राष्ट्रिय भूकम्प मापन तथा अनुसन्धान केन्द्रले जनाएको छ ।

शुक्रबार बिहान (फागुन १६) २ बजेर ५१ मिनेटमा सिन्धुपाल्चोकको भैरवकुण्ड आसपास केन्द्रविन्दु भएको ६.१ म्याग्निच्युडको धक्का गोरखा भूकम्पकै परकम्प हो ‌।

गोरखा भूकम्पको यो पाँचौँ ठूलो परकम्प हो । उक्त भूकम्पका चार म्याग्निच्युडदेखि माथिका हालसम्म ६०२ परकम्प मापन गरिएको छ।

०७२ साल वैशाख १२ मा बिहान ११ बजेर ५६ मिनेटमा गोरखाको बारपाक केन्द्रविन्दु भएर ७.९ म्याग्निच्युडको भूकम्प गएको थियो । त्यो भूकम्प र परकम्पमा करिब ९ हजार जनाले ज्यान गयो । २२ हजारभन्दा धेरै घाइते भए । अपूरणीय भौतिक क्षति पनि भयो ।

त्यही भूकम्पका ६ म्याग्निच्युडदेखि माथिका पाँच परकम्प मापन गरिएको छ । तिनै पाँचमध्येको एक हो, शुक्रबार बिहानको सिन्धुपाल्चोकको मुटु कमाउने शक्तिशाली धक्का ।

केन्द्रका अनुसार गोरखा भूकम्प गएकै दिन वैशाख १२ मा नै बारपाक आसपासै केन्द्रविन्दु भएको ६.६ म्याग्निच्युडको परकम्प मापन गरिएको थियो ।

भोलिपल्ट वैशाख १३ मा दोलखा केन्द्रविन्दु भएको ६.९ र वैशाख २९ मा दोलखा नै केन्द्रविन्दु भएका दुइटा क्रमशः ६.२ र ७.३ म्याग्निच्युडको परकम्प गएको थियो । गोरखा भूकम्पको त्यसपछिको ठूलो परकम्पका रूपमा शुक्रबारको झट्य भएको केन्द्रले जनाएको छ ।

भूकम्पीय धक्का नै मानिने परकम्प यति समय सम्म आउँछ भनेर यकिन गर्न नसकिने भूकम्पविद् बताउँछन् । अमेरिकामा एउटै भूकम्पको परकम्प २०० वर्षसम्म पनि आइरहेको उदाहरण रहेको केन्द्रकाको भनाइ छ ।

सानो म्याग्निच्युडको भूकम्पको परकम्प थोरै समयसम्म र ठूलो भूकम्पको परकम्प लामो समयसम्म आउने भूकम्पविद् बताउँछन् । सिन्धुपाल्चोको पछिल्लो ठूलो धक्काकै केही परकम्प मापन भइसकेको छ ।

भूकम्पविद्का अनुसार, पूर्ववत् अनुपातमा नफर्कुन्जेलसम्मको अवस्थालाई परकम्प भनिन्छ । त्यो भनेको मुख्य भूकम्प जानुभन्दा अगाडिको अवस्थामा नफर्कंदासम्म दरार क्षेत्रमा मापन गरिने कम्पन परकम्प हुन्छ ।

प्रकाशित : १६ फागुन २०८१, शुक्रबार 11:28