नेपालको वैदेशिक व्यापारमा सुधार : निर्यात र आयात दुवै बढ्दै

द नेप्लिज संवाददाता

८ चैत २०८१, शुक्रबार

विराटनगर– नेपालको आयात-निर्यात व्यापार लामो समयपछि लयमा फर्किएको छ। चालु आर्थिक वर्षको आठ महिनामा १३ खर्ब ३ अर्ब रुपैयाँको वैदेशिक व्यापार भएको छ, जुन अघिल्लो वर्षको तुलनामा करिब पौने दुई खर्बले बढी हो। गत वर्ष सोही अवधिमा मुलुकको कुल वैदेशिक व्यापार ११ खर्ब ३० अर्ब रुपैयाँ रहेको थियो। यो वर्ष वैदेशिक व्यापारमा १५.२९ प्रतिशतले वृद्धि भएको देखिन्छ।

निर्यातमा उल्लेखनीय वृद्धि
भन्सार विभागले सार्वजनिक गरेको तथ्यांक अनुसार निर्यात ५७.२० प्रतिशतले बढेको छ। आठ महिनामा नेपालले एक खर्ब ५८ अर्ब १७ करोड रुपैयाँ बराबरको वस्तु निर्यात गरेको छ। निर्यात वृद्धिको मुख्य कारण वनस्पति तेल, कार्पेट तथा टेक्सटाइल, र अलैंचीको माग वृद्धि हुनुलाई मानिएको छ।

वनस्पति तेल निर्यातको योगदान उच्च देखिएको छ। फागुन मसान्तसम्म २२ करोड ८५ लाख ४८ हजार १९४ किलो सोयाबिन तेल निर्यात भई ४७ अर्ब ९४ करोड रुपैयाँ आम्दानी भएको छ। त्यस्तै, सात अर्ब ९८ करोड २३ लाख रुपैयाँ बराबरको सनफ्लावर तेल, सात अर्ब २१ करोड २४ लाख रुपैयाँ बराबरको कार्पेट तथा टेक्सटाइल, र पाँच अर्ब ८४ करोड रुपैयाँ बराबरको अलैंची निर्यात भएको छ।

आयातमा समेत वृद्धि

सोही अवधिमा आयात पनि ११.२० प्रतिशतले वृद्धि भएको छ। आठ महिनामा नेपालले ११ खर्ब ४५ अर्ब ५६ करोड रुपैयाँ बराबरको वस्तु आयात गरेको छ। यस अवधिमा मात्र फागुन महिनामा १ खर्ब ५७ अर्ब रुपैयाँको वस्तु आयात भएको छ। नेपालले सबैभन्दा बढी पेट्रोलियम पदार्थ आयात गरेको छ। ७८ अर्ब ८६ करोड रुपैयाँ बराबरको डिजेल, ४२ अर्ब ८० करोड रुपैयाँ बराबरको पेट्रोल, र ४१ अर्ब रुपैयाँ बराबरको खाना पकाउने ग्यास आयात भएको छ। त्यसैगरी ६२ अर्ब रुपैयाँ बराबरका सवारी साधन र ५१ अर्ब ३५ करोड रुपैयाँ बराबरको सोयाबिन पनि आयात भएको छ।

व्यापार घाटा अझै चुनौतीपूर्ण

व्यापार सुधार भए पनि घाटा भने कायमै छ। चालु आर्थिक वर्षको आठ महिनामा नेपालको कुल व्यापार घाटा ९ खर्ब ८७ अर्ब ३९ करोड रुपैयाँ पुगेको छ। अघिल्लो वर्ष सोही अवधिमा यो ९ खर्ब २९ अर्ब ६० करोड रुपैयाँ थियो, जसअनुसार व्यापार घाटा ६.२२ प्रतिशतले वृद्धि भएको छ।

नेपालको सबैभन्दा ठूलो व्यापार घाटा भारतसँग रहेको छ। भारतबाट ६ खर्ब ८८ अर्ब रुपैयाँ बराबरको वस्तु आयात हुँदा, नेपालले मात्र १ खर्ब २५ अर्ब रुपैयाँ बराबरको वस्तु निर्यात गर्न सकेको छ। त्यस्तै, चीनबाट २ खर्ब १९ अर्ब रुपैयाँ बराबरको वस्तु आयात हुँदा, नेपालले केवल २ अर्ब १२ करोड रुपैयाँ बराबरको मात्र निर्यात गर्न सकेको छ।

अर्थतन्त्रका लागि सकारात्मक संकेत

निर्यात वृद्धिले नेपालको वैदेशिक व्यापारमा सुधार देखिए पनि व्यापार घाटा कम गर्न अझै धेरै सुधारको आवश्यकता छ। निर्यात प्रवर्द्धनका लागि उत्पादन वृद्धि, अन्तर्राष्ट्रिय बजार विस्तार, र नीति सुधारमा ध्यान दिनुपर्ने देखिन्छ।
नेपालको आयात-निर्यात व्यापारमा देखिएको सुधार अर्थतन्त्रका लागि सकारात्मक संकेत भए पनि व्यापार घाटा कम गर्न दीर्घकालीन नीति आवश्यक देखिन्छ।

प्रकाशित : ८ चैत २०८१, शुक्रबार 10:35